بلاگ
درس هایی از روش درمانی شیاتسو (طب فشاری ژاپنی)
مرداد
شیاتسو چیست؟
شیاتسو، در لغت به معنای ” فشار با انگشت ” است. درواقع شیاتسو روشی است ژاپنی برای درمان بیماری ها بر اساس اصول کلی طب سنتی چین یا TCM.
طب سوزنی که یکی از شاخه های مهم طب سنتی چین است، پس از رواج در چین، در قرن ششم میلادی توسط راهبان بودایی به ژاپن برده شد. در قرن دوازدهم میلادی، امپراطور چین برای توسعه هر چه بیشتر این روش در ژاپن، اساتیدی را به آنجا اعزام کرد تا این روش را به ژاپنی ها بیاموزند.
بعدها ژاپنی ها با توجه به خلق و خو و فرهنگ خود، سوزن را از فرایند درمان حذف کرده و به جای آن از انگشت دست برای فشار وارد آوردن بر نقاط درمانی مورد استفاده در طب سوزنی بهره گرفتند.
همان طور که می دانیم دانش طب سوزنی بر اساس فلسفه ی تائوئیسم شکل گرفته است. فلسفه ای که اعتقاد دارد سلامت و سعادت و خوشبختی در حفظ تعادل بین نیروها و گرایشات متضاد است. جهان که بر اساس چرخه ی انرژی حیاتی شکل گرفته است، دارای دو نیروی متضاد با قطبین مثبت و منفی یا ” یین” و ” یانگ ” است که مدام با هم در تضاد و تقابل هستند و در عین حال یکی بدون دیگری نمی تواند وجود داشته باشد. این دو نیروی متضاد به همراه ترکیبی از 5 عنصر بنیادین شامل: چوب، آتش، خاک، فلز و آب موجودیت و ماهیت هر موجودی در جهان را تبیین می کنند. هر گاه ترکیب این 5 عنصر و انرژی های یین ویانگ در آن ها در تعادل به سر ببرند، آرامش، سلامتی و صلح برقرار است. در غیر این صورت، تعادل به هم خورده و گرفتاری، آشوب و بیماری بر حیات آن موجود مسطولی می شود.
انرژی حیاتی بدن که در زبان چینی به آن ” چی ” یا ” شی ” گفته می شود و در زبان ژاپنی ” کی ” ، از طریق زمین و آسمان وارد تن آدمی می شود و از مسیرهایی عبور می کند که به آن ها مریدین گفته می شود. در مجموع 12 مسیر اصلی و هشت مسیر فرعی در بدن انسان هم چون رودی جاری است که به هم می پیوندند و ادامه دهنده ی مسیر مریدین قبلی می شوند. بر روی این مریدین ها نقاطی است که محل تجمع انرژی بوده و به آن ها در زبان ژاپنی ” نقاط تسوبو” گفته می شود. این نقاط که در مجموع بالغ بر 837 نقطه می شود، نقاطی است که از طریق تحریک آن ها می توان اختلالات انرژی و به هم خوردن تعادل انرژی حیاتی بدن را برطرف نموده و ضمن بازگرداندن سلامتی بدن، از بروز بیماری های آتی جلوگیری به عمل آورد.
شیاتسو با بهره گیری از این نقاط و وارد کردن فشار انگشتان دست، اقدام به درمان بیماری ها می کنند. بیماری های داخلی، مفاصل، بیماری های سیستم عصبی، استرس، بی خوابی، تشویش و اضطراب، بیماری های غدد درون ریز و غیره از جمله ی مواردی است که شیاتسو اقدام به درمان آن ها می کند.
شیاتسو که مدتی پس از رسوخ پزشکی مدرن در ژاپن، مورد بی توجهی دولت قرار گرفته بود، در سال 1965 پس از آن که آقای نامی کوشی بنیادگذار شیاتسو نوین اقدام به درمان نخست وزیر هاشیموتو کرد که بیماری اش با روش پزشکی مدرن درمان نشده بود، رسمی اعلام شد. از آن زمان تا کنون کالج شیاتسو ژاپن با برگذاری دوره های سه ساله آموزشی، که علاوه بر مبانی طب سنتی چین، اصول شیاتسو و فراگیری مباحث گوناگون مربوط به روش های تشخیص بیماری و روش های درمان آن ها، آناتومی و فیزیولوژی پزشکی نوین را نیز در بر می گیرد، درمانگران متعددی را تربیت و مشغول به کار کرده است.
موفقیت های شیاتسو در تشخیص و درمان بیماری ها، بعدتر مورد توجه جامعه ی جهانی قرار گرفته و هم اکنون در بسیاری از کشورها مورد استفاده قرار گرفته و حتی کالج ها و مراکز آموزشی متعددی در کشورهای اروپایی و کانادا و آمریکا همه ساله اقدام به آموزش علاقمندان رشته های درمان طبیعی می کنند.
یکی از شاگردان نامی کوشی، به نام شی زوتو ماسانوگا، با بهره گیری از اصول ذن و مدیتیشن، و اضافه کردن حرکات کششی، بهره گیری از ساعد، آرنج و پا ابداعاتی در این روش به وجود آورد و روش خود را ” ذن شیاتسو” نامید. این روش نیز با استقبال بسیاری مواجه شده است و از شهرت جهانی برخوردار است.
درس هایی از روش درمانی شیاتسو ( طب فشاری ژاپنی)
تقویت و توسعه ی هارا
یکی از بهترین راه ها برای افزایش ظرفیت انرژتیک هر قسمت بدن، متمرکز کردن توجه به آن و آگاهی یافتن به جریان و شکل انرژی در آن قسمت است. ذهن می تواند بر روی هارا متمرکز شده و با انجام مدیتیشن های خاص همراه با تمرینات تنفسی باعث تقویت آن گردد. درمانگران شیاتسو اغلب روش های مخصوص به خود را دارند، اما برای کسانی که آگاهی از این امور ندارند، تمرینات تنفسی زیر که همراه با مدیتیشن است می تواند بسیار مفید باشد:
تمرینات تنفسی و مدیتیشن برای تقویت هارا
با کمری صاف اما بدنی رها ( ریلکس) بر روی زمین بنشینید. چشمان خود را ببندید و توجه خود را به تنفس خود معطوف کنید. بدون آن که بخواهید نحوه ی نفس کشیدن خود را عوض کنید یا پیش داوری نسبت به آن داشته باشید، فقط از چگونگی نفس کشیدن خود آگاه شوید. صرف نظر از این که تنفس شما سریع است یا کند، عمیق است یا سطحی، به نرمی انجام می گیرد یا به سختی و مقطع، اجازه بدهید به هر نحو که هست ادامه یابد. توجه خود را خیلی متمرکز به تنفس خودتان نکنید یا تلاش نکنید که آن را اصلاح کنید. فقط آگاه شوید که چگونه نفس می کشید. سپس به آرامی توجه خود را از روی آن بردارید.
به تدریج، همان طور که متوجه نحوه ی نفس کشیدن خود می شوید، تنفس تان عمیق و آرام می شود. ممکن است این کار به زمان نیاز داشته باشد. آرام باشید و صبور. وقتی احساس کردید که تنفس تان آرام شده است، تلاش کنید که نفس را ابتدا به شکم منتقل کنید ( شکم در این حالت برآمده می شود) و به آرامی با بازدم آن را خالی کنید. تنفس در دم و بازدم باید از طریق بینی صورت پذیرد. اگر این کار برایتان در ابتدا مشکل بود، دو را از طریق دهان و بازدم را از طریق بینی انجام دهید.
برای یادگیری انجام این کار، ابتدا دست هایتان را روی شکم، در زیر ناف قرار دهید و قدرت تجسم خود را بر روی آن متمرکز کنید. تصور کنید که قسمت پایین شکم و ناحیه لگن شما به مانند یک جام می باشد؛ فکر کنید که این جام، جامی است زیبا ازطلا، یا مرمر یا چینی، به هر شکلی که خودتان دوست دارید. همان طور که به طور مداوم تنفس شکمی می کنید، تصور کنید که هوا همانند آبی است که مستقیما وارد شکم شما شده و به انتهای این جام فرو می ریزد. احساس کنید که این جام با هر تنفس شما آرام آرام از آب پر می شود و تصور کنید که این جام به همراه آب درون آن کم کم پر نور و پر نورتر می شود.
پس از آن که احساس کردید این جام از آب پر شده است، اجازه دهید این تصویر به آرامی محو شده و به جای آن در درون شکم شما یک کره ی نورانی ظاهر شده است که کم کم نورانی تر و کوچکتر می شود. حالا تصور کنید که این گوی نورانی با بازدم شما، از بدنتان خارج شده و با تنفس عمیق شکمی بعدی، نورانی تر و کوچکتر از سابق به درون شکم شما وارد می گردد. دم و بازدم خود را با این تصویر دنبال کنید و احساس کنید که این گوی هم چنان کوچکتر و روشن تر از سابق با هر دم و بازدم به قسمت پایین شکم شما نفوذ می کند تا جایی که فکر می کنید بسیار کوچک و سرشار از نور شده است. این تصویر را با چند تنفس دیگر هم چنان در درون خود احساس کنید. حالا اجازه دهید که این تصویر محو شود.ا دوباره به ریتم و نحوه ی تنفس خود توجه کنید و به مکانی که آن گوی نورانی در آن جا حضور داشت. در این سطح از آگاهی هنوز به تنفس خود ادامه دهید و سپس به تدریج به وضعیت عادی برگردید. به صداهای اطراف خود گوش دهید. وقتی که آماده شدید، چشمان خود را باز کنید و به اطراف نگاه کنید. در این وضعیت برای چند دقیقه باقی بمانید. چنانچه احساس کردید بدنتان منقبض شده است به این تمرین خاتمه دهید.
تمرینات تنفسی و مدیتیشن پیشرفته
چنانچه شما در حال حاضر فردی هستید که با تکنیک های مدیتیشن آشنا بوده و صاحب تجربه می باشید، یا دارای تمرینات آگاهی از انرژی کی هستید، یا تمرینات اشاره شده در بالا را چندین بار انجام داده اید، در این صورت می توانید تمرینات پیشرفته را که هم ساده تر و هم سریعتر و مستقیم تر است را آغاز کنید.
بنشینید و در حالی که وضعیت راحتی به خود گرفته اید ستون فقرات خود را صاف نگهدارید. به تنفس های خود توجه داشته باشید. نفس خود را به داخل شکم ببرید و تمرین تنفسات شکمی را برای چند دقیقه انجام دهید. ذهن خود را متوجه دایره ای نمائید که در مرکز هارا، در زیر ناف شما، قرار داشته و هوا به داخل آن واریز می شود. تصور کنید که با هر دم، این دایره به دو نیمه تقسیم می شود( نیمه پر می شود)، و هر قدر که می توانید این تصویر را نگه داشته و سپس بازدم نمائید. با محو شدن این تصویر، بر نحوه ی تنفس خود آگاه شوید. این تمرین که به آرامی و نرمی انجام می شود، به مدت چند دقیقه ادامه پیدا می کند. درپایان اجازه دهید توجه شما معطوف محیط اطراف شده و هر وقت که آماده بودید چشمان خود را باز کنید. حالا، به نرمی بدن خود را کش داده و برای لحظاتی، قبل از آن که فعالیت های دیگر خود را آغاز کنید در حالتی راحت قرار بگیرید.
برای انجام این تمرین خیلی سخت کار نکنید! و اگر احساس کردید که این تمرین برای شما سخت است و خسته اتان می کند، راحت باشید، کمی به بدن خود کش و قوس بدهید، و در اطراف خود قدمی بزنید و یک نوشیدنی آرامش بخش نوشیده و برای مدتی این تمرین را فراموش کنید. دفعه بعد همان تمرین اولی را انجام دهید.
راه های دیگر تقویت و توسعه هارا
هنگامی که بر مرکز انرژی در زیر شکم خود آگاهی یافتید، به خاطر سپردن آن بسیار آسانتر خواهد بود. تمرکز بر روی هارا، می تواند به عادتی برای توجه به آن تبدیل گردد. به هر حال، راه های دیگری نیز برای تقویت حس هارا و اجرای شیاتسو با مهارت بیشتر وجود دارد که در زیر به آن اشاره خواهیم داشت.
یکی از راه های ساده، نشستن روی زمین تا حد ممکن است. یک فرش ضخیم، بالش و مخده های پر، و میزهای با ارتفاع کم می تواند محیط خانه ای جذاب ایجاد کند، هر چند که ممکن است شما از یک مبل یا صندلی راحتی بیشتر خوشتان بیاید. زندگی بر روی کف اتاق، باعث انعطاف بیشتر بدن شما شده و مرکز ثقل بدن به دلیل استفاده ی بیشتر از بدن ( به جای آن که از پاها، برای برداشتن هر چیزی از روی زمین استفاده کنیم) ترمیم و تصحیح خواهد شد. تغییر آگاهانه وضعیت بدن نیز مفید می باشد. بسیاری از ما عادت داریم به هنگام ایستادن زانوهایمان را بر روی زمین راست نگه داریم ) مفصل را قفل کنیم)، در حالی که کمی خم شدن زانو و آزاد بودن آن، به معنای آن است که دستگاه حسگر متوازن سازی طبیعی بدن، هشیاری ما را نسبت به مرکز ثقل بدن در ناحیه هارا بیدار می کند.
هم چنین بسیار مهم است که ناحیه شکم را نیز آزاد و رها کنیم تا بتوانیم با هر دم و بازدم، حرکت آرام آن را ممکن سازیم. در فرهنگ ما وضعیت ” شکم به داخل” تشویق می شود، در حالی که منقبض کردن شکم ارتباط آگاهی ما را با پایین تنه قطع می کند. بهتر است که اجازه دهیم شکم کمی به جلو آمده و آزاد و رها شود. هدایت ذهنی در این زمینه کمک زیادی به ما می کند. تصور کردن هارا به مثابه انبار نیرو، به جای یک کیسه ی لرزان، ما را به نیمه ی راه می رساند. نگاهی به نقاشی ها و مجسمه سازی های چینی و ژاپنی در مورد مردان جنگی، دانشمندان و مردان مقدس و روحانی، و دیدن چگونگی تصویرخروج نیرو از ناحیه ی هارای آن ها کمک زیادی به ما در درک این موضع خواهد کرد.
به تصویر زیر نگاه کنید:
یک نمونه از هارا: شوگان میناموتو یوری تومو ( با کسب اجازه از موزه ملی توکیو)
آن سوی هارا- گسترش دامنه ی انرژی”کی” در شما
پیش شرط داشتن آگاهی از قسمت بالای وجود خود
(که بیشتر مربوط است به اراده – و خود
( ego)- ، و حرکت به سوی مراکز پایینی واکنش بدن که
بیشتر غریزی و حسی هستند) و کشاندن انرژی
کی به پایین تنه، داشتن یک هارای خوب است.
ریلکس بودن و در هارا قرار داشتن اغلب وضعیتی را به وجود
می آورد که آگاهی ما را نسبت به امواج ظریف انرژی افزایش می دهد. اما، بدون
راهنمایی، یک فرد مبتدی در شیاتسو ممکن است در بعضی مواقع بیش از حد بر روی هارا
تمرکز کند، و در نتیجه فرایند درمانگری او تحت تاثیر سطح و میزانی از امواج انرژی
قرار گرفته و بیش از نیاز دریافت کننده ( بیمار)، انرژی از بدن او خارج شده و با
بدن بیمار تبادل برقرار کند.
چنانچه شما بر روی هارا کار کنید، و قادر شوید هشیاری
خود را بر روی مرکز هارا متمرکز کنید، قدمی بعدی توسعه ی آگاهی به کل کانال مرکزی
انرژی بدن خواهد بود، که از خط میانی بدن شما ( از نظر فیزیکی مرتبط با ستون
فقرات) می گذرد. از طریق تماس با ستون فقرات، ما می توانیم با ” ستون عمودی
کی” – اصلاحی که در چین برای این منظور به کار می رود- مرتبط شده و اتصالی
بین آسمان و زمین، بین یانگ و یین، برقرار کنید. تمرینات زیر، به عنوان پایه ی
آمادگی برای اجرای شیاتسو توسط کلیفورد آندروس و پائولین ساساکی طراحی شده است.
مسیر ستون فقرات
راحت روی زمین بنشینید، چهارزانو یا در حالت سِیزا(
Sieza)، – وضعیت نشستن برای انجام مدیتیشن ژاپنی- و چشم های خود را ببندید. حال توجه
خود را به درون بدن ، استخوان خاجی و دنبالچه، معطوف کنید. تصور کنید که این
استخوان ها بسیار بزرگ می شوند و به سمت پایین فرو می روند. فکر کنید که این
استخوان های سنگین وزن به درون زمین کشانده می شوند. حالا احساس کنید که این
استخوان ها در درون زمین لنگر انداخته اند، اما سرشما، به سمت آسمان کشانده می
شود، انگار که تاج سر شما با نخی قابل مشاهده به یک ستاره دوخته شده است. همان طور
که استخوان خاجی شما به درون زمین کشانده می شود و سر شما به آسمان، مهره های ستون
فقرات شما به طور خود بخود و تک به تک کشانده می شوند و ستون فقرات شما صاف می
گردد. حالا توجه خود را به نوبت بر تک تک مهره ها معطوف کنید. از مهره ی
C1 شروع کنید. اولین مهره در بالاترین نقطه ی ستون فقرات
و درست زیر کاسه ی سر، و با استخوان خاجی به پایان برسانید. همان طور که توجه شما
به مهره های پایین تر و پایین تر معطوف می گردد، هر مهره به نوبت بازتر و بازتر می
شود و از مهره ی دیگر فاصله می گیرد. ذهن شما، بدون نگرانی یا توقف بر روی هیچ
مهره ای، باید بر روی این جریان متمرکز باشد. در واقع تاکید بیشتر بر روی جریان
حرکت در کانال مرکزی بدن است.
یک ستون فقرات صاف و آزاد به شما کمک خواهد کرد که برای
ساعات طولانی شیاتسو را به طور طبیعی و در وضعیتی راحت اجرا کنید. متمرکز کردن
توجه به کانال مرکزی بدن، به طور قطع شما را آماده می کند که احساس کنید چگونه انرژی
مورد نیاز دریافت کننده ( بیمار) از چاکراهای شما به ایشان منتقل می شود.
تمرینات مربوط به انعطاف بدن
یک درمانگر شیاتسو نیاز حداکثری به انعطاف فیزیکی بدن دارد تا بتواند به راحتی حرکات لازم را در اطراف بدن دریافت کننده انجام داده و تکنیک های متنوع و گسترده ی خود را بر روی بیمار اجرا کند. اگر چه انجام لیست بالابلندی از تکنیک های مختلف نمی تواند جایگزین توجه و مراقبت، حساسیت و همدلی با بیمار باشد، اما در بلند مدت می تواند انرژی درمانگر را برای انجام حرکات مشخص بر روی هر بیمار خاص حفظ کرده و حداکثر اثربخشی درمان را برای او تضمین کند.
تمرینات دست ها و پاها
دست های یک درمانگر شیاتسو باید قوی و پاهایش از
انعطاف خوبی برخوردار باشد. به این موضوع باید توجه ویژه ای داشت. تمرین ساده ای
که برای دست توسط پائولین ساساکی طراحی شده است، بیشترین توجه آموزگاران شیاتسو را
در آمریکا و اروپا به خود جلب کرده است.
چهار دست و پا روی زمین قرار گرفته، در حالی که روی نوک
انگشتان تکیه کرده اید، اتبدا وزن بدن را روی انگشتان چپ منتقل کنید، سپس به روی
انگشتان راست، سپس روی زانوی راست و بعد روی زانوی چپ، این حرکت دایره ای را کامل
کنید. پنج بار این حرکات را تکرار کنید، سپس پنج بار دیگر در جهت مخالف تکرار
کنید. به هنگام انجام این تمرین، اگر تصور کنید که هارا یک دایره را رسم می کند،
حس هارا را در شما بیدار کرده و در ضمن باعث تقویت دست های شما می شود.
یک سری از تمرینات پا که توسط درمانگر ( هیلر) آن مک کافی آموزش داده شده است، ثابت کرده است که برای آموزندگان شیاتسو بسیار مفید می باشد.
1- بایستید، در حالی که کاملا خود را رها کرده اید، پاهای خود را هم عرض شانه ها باز کنید و دست ها را در پهلوها قرار دهید. مطمئن شوید که زانوهایتان قفل (صاف) نباشد. توجه اتان را بر روی پاها متمرکز کنید. متوجه باشید که چگونه با زمین در تماس هستید. حالا به آرامی کل وزن بدن خود را روی یک پا منتقل کنید.حالا می توانید پاشنه ی پاهای خود را از زمین بلند کنید، بدون آن که تعادل خود را به هم بزنید و وضعیت بدنتان را تغییر دهید. حالا به آرامی و به طور یک نواخت وزن خود را به پای دیگر منتقل کنید. معمولا روی یک پا احساس راحتی بیشتری می کنید. تمرین را با همان پا شروع کنید.
2- کف پای خود را روی زمین بگذارید و پاشنه ی پای دیگر را بلند کرده و تا می توانید بر روی انگشتان آن فشار وارد کند. سه تا چهار بار این تمرین را انجام دهید.
3- نوک انگشتان همان پا را به داخل پیچانده و بر روی آن ها فشار وارد نمائید. سه تا چهار بار این تمرین را انجام دهید. به تصاویر زیر نگاه کنید.
4- این تمرین را به پای دیگر منتقل کنید و یک یا دو بار
این کار را انجام دهید.
5- روی هر دو پا بایستید و هر دو شست پاها را از روی
زمین بلند کنید. 0
6- انگشتان شست را دوباره روی زمین بگذارید. این بار
سایر انگشتان را بلند کنید. سعی کنید که پاهایتان به داخل بپیچد. به تصاویر زیر
نگاه کنید
7- چهار یا پنج بار این حرکلت را تکرار کنید.
8- حالا هر دو پا را به هم بچسبانید و روی لبه های خارجی
آن ها بایستید به نحوی که تا جای ممکن پاشنه ها بیشتر به هم بچسبند. به تصویر زیر
نگاه کنید.
در پایان، دوباره روی زمین بایستید و ببینید که ارتباط شما با زمین چگونه است. چنانچه در ابتدا احساس می کردید که تفاوتی بین دو پا وجود داشته، حالا مشاهده می کنید که چگونه این تفاوت کمتر شده یا از بین رفته است. این تمرینات نه فقط انعطاف پاهای شما را بیشتر می کند و حرکات شما را به هنگام انجام شیاتسو در اطراف بیمار، آسان تر می کند، بلکه آگاهی شما را نسبت به پاهایتان بیشتر می کند، بنابراین شما می توانید از آن ها به عنوان ابزار شیاتسو استفاده کنید.
یوگا، تای چی و چی کنگ
یوگا، تای چی و چی کنگ به طور فزاینده و گسترده ای در غرب به کار گرفته می شوند. و به دانش جویان شیاتسو نیز توصیه می شود که بعضی از این تمرینات – حداقل یکی از روش های تمرین- را به اضافه ی تمرینات و فعالیت های ورزشی معمول را انجام دهند، چرا که تمامی آن ها بر اساس اصول جریان انرژی بوده و هدف آن بهبود و توسعه عملکرد فیزیکی بدن می باشد.
تمرینات ماککو- هو
یک سری از تمرینات که به ماککوهو ( روش آقای ماککو) معروف شده است در دهه 1970 در جهان شیاتسو رایج شد. این تمرینات از تمرینات پایه ای بیشترین مدارس شیاتسو گرفته شده و برای هر جفت از کانال های انرژی طراحی شده است.
حرکات کششیِ بر پایه یوگا در تمرینات ماککو- هو برای کسب مهارت آسان بوده و بر کیفیت روانی کانال های انرژی و انعطاف فیزیکی بدن اثر تسریع کننده دارد. به مرور، این تمرینات ساده و کوتاه، اما جامع حرکات روزانه ورزشی به سیستم کانال های انرژی شما کمک موثری می کنند. یک به یک این حرکات، می تواند به دریافت کنندگان شیاتسو آموزش داده شود تا بتوانند به عنوان یک راهکار برای درمان و حفظ سلامتی خود، مشکلات هر جفت مجزایی از کانال های انرژی خود را برطرف کنند. جزئیات تمرینات ماککو – هو در شماره ی آتی به شما معرفی خواهد شد.
حفظ سلامتی
این اعتقاد در بین درمانگران شیاتسو وجود دارد که انرژی کیِ درمانگر باید همیشه بیشتر از انرژی بیمار باشد تا درمان موثر واقع شود. در حقیقت، آموزش و کاربرد شیاتسو باید منجر به افزایش انرژی کی و بهبود حال عمومی یادگیرنده شود. به همین منظور، مواردی به عنوان راهنمایی، حداقل به افرادی که شیاتسو را به عنوان یک حرفه برمی گزینند، توصیه می گردد:
انرژی خود را حفظ کنید
1- میانه روی و حفظ تعادل در هر چیزی توصیه ای است که بسیاری از عقلای بزرگ قدیمی مشرق زمین به آن اشاره داشته اند. کار زیاد، از جمله خودآموزی هایی نظیر مدیتیشن یا انجام نرمش های ورزشی، به همان اندازه ی میهمانی های شبانه و دیرهنگام برای سلامتی زیان بار هستند.
2- سعی کنید که انرژی خود را مشاهده کنید؛ در این مورد به خودتان فشار وارد نیاورید. به هنگام انجام شیاتسو، زمان درمان را به حداقل زمان مورد نیاز کاهش دهید تا تاثیر مثبتی داشته باشد. و حرکات بدن خود را نیز به حداقل برسانید و در عوض، سعی کنید بیشتر از وزن بدن خود استفاده کرده و وضعیت راحت تری داشته باشید.
3- اگر بیمار شدید، حتی یک سرماخوردگی ساده، استراحت کنید. بر اساس طب سنتی چین (TCM)، اگر به بدن اجازه ندهید که به خود درمانی بپردازد، بیماری های زیادی در انتظارتان خواهد بود. وضعیت انرژی کی خود را مشاهده کرده و مطابق با آن فعالیت های خود را تنظیم کنید.
مراقب رژیم غذایی خود باشید
بسیاری از افرادی که شروع به یاد گیری شیاتسو ( یا
سایر روش های شرقی) می کنند، سعی می کنند اصول برنامه ی غذایی مشرق زمین را رعایت
کنند. شاید این امر ناشی از اصول دانش طول عمر( از طریق رژیم غذایی) یا گزینشی از
راه چینی تغذیه باشد. پاره ای دیگر ترجیح می دهند که از مدل درمان های طبیعی غربی
یا گیاه خواری و یا حتی خام گیاهخواری پیروی کنند. غذاهای مخلوط هم به عنوان
انتخابی دیگر در حال گسترش است. علیرغم وجود این گستره ی متنوع عادات غذایی، اصول
مشترکی وجود دارد که ما می توانیم از آن ها پیروی کنیم:
1- سعی کنیم غذاهایی را بخوریم که حاوی حداکثر مقدار
انرژی اصلی کی باشند. این غذاها شامل: غذاهای تازه، و در صورت امکان نوع ارگانیک
باشند که فاقد یا حاوی مقدار بسیار اندک مواد شیمیایی، مکانیکی یا رادیواکتیو
هستند. غذاهایی بهترین هستند که هم محلی باشند و هم مطابق با فصل سال، نه آن که از
نقاط دور حمل شده باشند یا انباری باشند. اگر شما گوشت یا مرغ می خورید، تلاش کنید
از انواع تازه و محلی باشد ( یخ زده نباشد) و خوراک آن ها نیز مواد طبیعی بوده، نه
آن که انواع و اقسام هورمون ها و آنتی بیوتیک ها را به آن ها داده باشند. در مورد
ماهی های پرورشی هم این اصول صادق است.
2- بهتر است تعادلی بین نظرگاه های متعدد در مورد برنامه
ی غذایی خود ایجاد کنیم. حتی اگر از غذاهای ترکیبی استفاده می کنیم، بهتر است مطئمن
شویم که در هر صورت تعادل غذایی حفظ شده باشد، بدین معنی که در برنامه ی غذایی خود
کربوهیدرات ها بیشتر از مواد گیاهی، مواد گیاهی بیشتر از پروتئین، و پروتیئن ها
بیشتر از چربی باشند.
3- بهترین شیوه ی مصرف غذا برای بدن ما، خوردن آن به
مقدار متعادل و به طور منظم است. صبحانه به هیچ وجه نباید فراموش شود. نباید غذا
را با عجله و هول هولکی خورد. غذا را باید با آرامش خورد، نه آن که همز مان
بخواهیم کار کنیم، حرف بزنیم یا با دیگران بحث کنیم. به هیچ وجه نباید بلافاصله پس
از خوردن غذا، شیاتسو بدهیم یا بگیریم. بهتر است اجازه بدهیم زمانی از خوردن غذا
بگذرد ( حدود یک ساعت).
4- بدون توجه به این که از چه اصولی در برنامه غذایی خود
پیروی می کنید، بهتر است غذا را با توجه به میل خود بخورد تا پیروی از اصول. از
بدن خود بپرسید به چه چیزی احتیاج دارد و به اشارات آن توجه داشته باشید، بدون آن
که بخواهید از هوس های همیشگی خود پیروی کنید. و در آخر، وقتی که می خواهید از یک
برنامه غذایی عقلانی پیروی کنید، مواظب باشید که این عمل تبدیل به یک نگرانی وسواس
آور نشود. وقتی قبول داشته باشیم که تغذیه عامل مهمی در سلامتی است، پس بهتراست از
آن لذت ببریم تا دچار وسواس شویم.
5- از زیاده روی در تحریک خود، با مصرف الکل، مواد مخدر
یا داروهای نشاط آور و انرژی زا بپرهیزید.
6- مفهوم شرقی تعادل و میانه وری، همانند اصول غربی
تعادل حیاتی (هومئوستاز) است که بر این باور است بدن باید تاثیر هر گونه داروی
مسکن و مواد تحریک کننده ( الکل، مواد مخدر، دارو ها و نوشابه های هیجان آور و…)
را خنثی کند. در ادبیات شرقی، این به معنای آن است که مواد تحریک کننده، باعث
تغییر خلق و خوی و رفتارما شده یا به منابع انرژی حیاتی بدن ( کی) صدمه وارد کرده
و طول عمر ما را کاهش می دهد. البته این بدان معنی نیست که مصرف متعادل یا گاه به
گاه مواد لذت بخشی نظیر قهوه یا شراب باعث تغییر خلق و خو شده یا نتایح فاجعه باری
به دنبال دارد. برعکس، نوشته های قدیمی به ما می گویند که در ایجاد تعادل و میانه
روی سنتی، اغماض های گه به گاه می تواند پاداشی باشد برای سختگیری های به خود.
دریافت شیاتسو
اصلاح عادات رفتاری خود که باعث به هم خوردن تعادل ما شده است، همیشه بخشی از اصول طب شرقی بوده است. یکی از راه های رسیدن به این هدف، شیاتسو است. دریافت شیاتسو برای درمانگر شیاتسو هم بسیار مهم است. او با این کار هم از سلامتی خود محافظت می کند و هم انرژی از دست رفته ی خود را بازیافت می کند. دریافت شیاتسو از افراد با تجربه، برای اهداف آموزشی هم بسیار ارزشمند است. مهمترین موضوع، ایجاد تعادل دوباره بین دریافت کردن و انجام شیاتسواست که برای بسیاری از درمانگران عدم انجام آن ایجاد مشکل کرده است.
نوع نگاه و رویکرد
بسیاری از ما انجام شیاتسو را به عنوان یک حرفه
انتخاب کرده ایم تا به دیگران کمک کنیم. اما، شیاتسو دارای فایده ای است دو جانبه.
میل کمک به دیگران اغلب با نیاز ما به تائید دیگران از ما به هم بافته شده است.
برخی ممکن است با تصور این که دریافت احترام و تائید دیگران ممکن است سخت باشد به شیاتسو
روی می آورند، و برخی دیگر با تصور این که بهترین راه برای ارتباط با دیگران، ظاهر
شدن در نقش یک درمانگر است . حتی بزرگترین درمانگران نیز از دام این نیازهای شخصی
در امان نیستند.غالبا پیامدهای منفی چنین رویکردی بیشتر به دلیل تاثیری است که بر
تندرستی درمانگر باقی می گذارد تا به کیفیت انجام شیاتسو توسط او. شیاتسو، در
واقع، زمانی بهترین نتیجه را در برخواهد داشت که اهداف آن کاملا روشن باشد.
بسیار غیر واقعی خواهد بود که بتوانیم انگیزه های فردی
خود را کاملا کنار بگذاریم، اما حداقل می توانیم به طور عینی بر آن ها آگاهی پیدا
کرده و بدون آن که آن ها را محکوم کنیم، اجازه بدهیم که باقی باشند.
چنانچه بخواهیم شیاتسو قرین موفقیت بوده و بیمار بهبود
یابد، نیاز به اعتماد و باور بیمار یک شرط اساسی است و این ممکن نیست مگر آن که ما
کارمان را با عشق و علاقه و میل قلبی به کمک به بیمار همراه کنیم. اما ممکن است
همین نگاه، رابطه ی ما را با بیماران بسیار فراتر از فرایند خشک و رسمی درمان های
متداول غربی قرار دهد. این رابطه ی دو جانبه، با اولین ملاقات شروع می شود و و
حداقل تا پایان جلسه ی آخر درمانی ادامه خواهد داشت. اغلب، بیمار پس از یک دوره ی
طولانی دریافت شیاتسو، به درمانگر خود وابسته می شود. لذا بسیار حیاتی است که
درمانگر از همان ابتدا هم به این انتظار بیمار آگاهی پیدا کرده و هم به نیاز خود
از امر درمانگری، و بر همین اساس رابطه ی خود را با بیمار به روشنی تنظیم نماید.
این وضعیت ممکن است سوء تفاهماتی را برای هر دو طرف به وجود آورد و رابطه ی آن ها
را تحت الشعاع قرار دهد به عنوان مثال، در روابط دوستی، فامیلی یا با شریک زندگی.
در چنین شرایطی که ممکن است روابط عاطفی بر روند درمان تاثیر بگذارد، به ویژه در
مواقعی که احتیاج به یک دوره ی طولانی درمانی باشد؛ بهتر است درمانگر فردی بیگانه
باشد تا یکی از نزدیکان. در واقع، اگر رابطه ی درمانگر با بیمار با هیجانات عاطفی
و دلسوزی های غیر عادی همراه باشد، بهتر است که کار درمان به درمانگری دیگر سپرده
شود.
ترجمه ی و اصلاح بخش هایی از کتاب ” شیاتسو در تئوری و عمل”
نوشته ی : کارلا برستفورد – کوک
